Trzon
W dniu 18 maja 2023 roku uchwałą powołującą do życia zainaugurowano działanie Koła Gospodyń Wiejskich w Goświnowicach. Swoją osobowość uzyskało pod koniec maja tego samego roku wpisem do Krajowego Rejestru Kół Gospodyń Wiejskich prowadzonego przez ARiMR w dniu 30 maja 2023 roku.
Do tej pory w 2023 roku udało się zrealizować wiele ciekawych i ambitnych celów, a swoją działalnością członkowie wspierali Sołectwo poprzez np. pielęgnację Ronda ks. Igielskiego czy współorganizacje Pikniku rodzinnego Dożynek 2023. Ponadto nasze Koło przygotowało Koronę Dożynkową, która została wyróżniona na Gminnych Dożynkach w Kepnicy 2023, a także wzięła udział w konkursie kulinarnych “Jesienny Obiad”, który był organizowany przez Starostwo Powiatowe w Nysie i także została wyróżniona.
Obecnie Koło Gospodyń Wiejskich liczy 15 członków. Decyzją Zebrania Wiejskiego udostępniono świetlicę wiejską w Goświnowicach na siedzibę KGW.
Podstawowe dane:
Koło Gospodyń Wiejskich w Goświnowicach
ul. Radzikowicka 8A
48-300 Goświnowice
NIP: 7532469936
REGON: 525519000
Numer w rejestrze KRKGW: 1607050008
Konto Bankowe (Nest Bank): 85 1870 1045 2083 1079 0711 0001
KS. ADAM IGIELSKI – NOTA BIOGRAFICZNA
Śp. ks. Adam Igielski urodził się 4 lipca 1929 r. w Tuchowie. Święcenia kapłańskie przyjął 21 czerwca 1954 r. w Opolu.
Po święceniach był wikariuszem w parafii w Raciborzu-Markowice (1954-56), a następnie został mianowany proboszczem parafii w Głębinowie i Goświnowicach (1956-72). W 1972 został najpierw wikariuszem ekonomem, a potem proboszczem parafii w Zalesiu Śląskim, gdzie był duszpasterzem do 1977 roku.
Od 1977 do 1986 r. był proboszczem parafii pw. Wniebowzięcia NMP w Opolu-Gosławicach, a następnie (w latach 1986-1992) w parafii św. Jacka w Opolu-Kolonii Gosławickiej, gdzie m.in. prowadził budowę kościoła i zaplecza katechetycznego parafii. W 1992 r. został proboszczem parafii w Rudyszwałdzie (dekanat Tworków), gdzie pracował do emerytury, na którą przeszedł w roku 2004.
W 1982 został dziekanem honorowym, w 1992 radcą duchownym, w 1997 uhonorowany przez papieża godnością Kapelana Jego Świątobliwości (prałat).
Zmarł w 91. roku życia w niedzielę Zmartwychwstania Pańskiego 12 kwietnia 2020 roku.
Ks. Adam Igielski był bardzo mocno związany z Goświnowicami, a także z Głębinowem, gdzie 1 sierpnia 1956 roku zaczął pełnić godność proboszcza. Od samego początku swojej posługi na terenie parafii, mimo upływu 11 lat od zakończenia działań wojennych, musiał zmierzyć się przede wszystkim z odbudową i remontem budynków kościelnych na terenie obu miejscowości, gdyż wciąż pozostawały w mniejszym lub większym stopniu zniszczone. Od samego początku także prowadził działalność duszpasterską przygotowując dzieci i młodzież do I Komunii Świętej oraz Bierzmowania. Podczas wizytacji Księdza Biskupa Franciszka Jopa 13 maja 1957 roku, biskup polecił także zatroszczyć się o remont plebani w Goświnowicach. Z tym faktem wiąże się także bardzo przykre doświadczenie księdza Igielskiego, które zapadło w jego pamięci w zasadzie na wiele lat
Plebania w Goświnowicach, czyli budynek znajdujący się dziś przy ul. Kolejowej 3 została wybudowana w 1936 roku przez ówczesnego proboszcza - księdza Rehnelt’a, za kwotę 28 000 marek niemieckich (wg dostępnych danych to ekwiwalent dzisiejszej kwoty 114 800 Euro, a więc około 482 000 złotych). W budynku, wg wspomnień, naczelne miejsce zajmowała pokaźna biblioteczka. Niestety jak w przypadku znacznej częci opuszczonych domostw, większość cennych przedmiotów została rozkradziona i utracona tuż po wojnie, do czego rękę przyłożyli także mieszkańcy.
Zgodnie z poleceniem biskupa, ks. Igielski rozpoczął prace nad remontem kościoła oraz plebani w Goświnowicach.
Plebania wymagała generalnego remontu, gdyż dach został całkowicie zniszczony.
W maju 1958 roku rozpoczęto jej remont, przez założenie nowej konstrukcji dachowej, na którą położono dachówkę, natomiast rok później ukończono pokoje na piętrze.
Poświęcenie kapłana dla sprawy odbudowy plebani na terenie naszej parafii było ogromne. Niestety wyremontowanym już budynkiem zainteresowała się władza komunistyczna. 18 marca 1960 roku Prezydium Państwowej Rady Narodowej w Nysie, na wniosek kilku przedstawicieli lokalnej władzy komunistycznej w Goświnowicach odebrało w części odremontowaną plebanię oraz przejęło z przeznaczeniem na dom nauczyciela. Proboszcz nie mógł się z tym pogodzić.
Władza zobowiązała się zwrócić koszty remontu (70 000 zł) oraz nie robić problemów przy budowie nowej plebani. Jak się później okazało nie miało to odzwierciedlenia w rzeczywistości, a poświęconego czasu, trudu przy remoncie historycznie zlokalizowanej plebani w Goświnowicach nie sposób wycenić.
Dopiero w następnym roku, w maju 1961, możliwe było rozpoczęcie prac przy budowie nowej plebanii, zlokalizowanej już przy samym kościele. Pomimo zapewnień zwrotu części funduszy ze strony władz komunistycznych, sama budowa nie należała do łatwych i musiała być prowadzona sposobem gospodarczym. Stan surowy osiągnięto w lipcu 1961 roku, a zamknięto na przełomie 1961/1962 roku. Całą budowę zakończono dopiero lipcu 1963 roku. Proboszcz Igielski z rozżaleniem mówił:
"W miarę kończenia budowy kończyły się siły, pieniądze i ochota, a mimo to proboszcz musiał wytrwać do końca"
Budowa nowej plebani pochłonęła około 100 000 ówczesnych polskich złotych, nie licząc pracy społecznej parafian oraz darowanych materiałów, co jest kwotą zdecydowanie wyższą niż rekompensata władzy komunistycznej za odebraną wcześniej plebanię przy ul. Kolejowej (70 000 PLZ), nie wspominając o nieprzychylności władz oraz piętrzeniu problemów.
Jeszcze zanim wyremontowano plebanię, remontu wymagał sam kościół w Goświnowicach, gdyż w 70% został zniszczony dach, a także sufit, okna, elewacja, oraz organy. Organy zostały wyremontowane w 1968 roku, wykonano konieczne malowania, wymieniono dach z uszkodzonego łupka na blachę. Na początku lat 70 zainicjowano wstawianie witraży w miejsce dotychczasowych okien. Nad ołtarzem głównym zainstalowano nowe polichromie (dziś polichromia jest podzielona – trzon znajduje się nad ołtarzem bocznym po lewej stronie, gdzie wstawiono zabytkowy obraz Matki Boskiej, a główny obraz polichromii przedstawiający moment Nawiedzenia NMP jest powieszony nad marmurowym krzyżem wmurowanym z okazji jubileuszu Chrztu Polski).
Biorąc pod uwagę heroizm księdza Igielskiego, który pomimo narastających problemów szczególnie spotykanych ze strony władz komunistycznych, konsekwentnie dążył do wyznaczonych celów, przy tym pozostając doskonałym gospodarzem dbającym nie tylko o budynki, lecz także o dusze swoich wiernych, mieszkańcy Goświnowic są wdzięczni za upamiętnienie tej postaci poprzez nadanie rondu w centralnym punkcie naszej miejscowości Jego imienia.
GALERIA
Pałac w Goświnowicach, zwany także Pałac Friedenthal, był częścią powstałego w 1887 roku fideikomisu "Herrschaft Friedenthal" oraz rezydencją właściciela majątku. Ten pochodzący z XVIII wieku zamek otrzymał swoją ostateczną bryłę gdy właścicielem był pruski minister rolnictwa dr Karl Rudolf Friedenthal. Wówczas to w 1860 roku została dobudowana sala w zachodniej części pałacu, a w 1880 roku wschodnie skrzydło rezydencji. Pałac był umiejscowiony w niedalekiej odległości od fabryk, przede wszystkim słodowni i browaru, a otoczony był około 50 ha parkiem, z przypałacowym ogrodem różanym.
OPIS
Dwór i sąsiadujące z nim tereny fabryczne były otoczone murem, a wejść można było tylko przez bramę strzeżoną w dzień i w nocy przez portiera.
Bezpośrednio za dużymi drzwiami wejściowymi pałacu znajdowało się wyłożone szarobiałym marmurem entrée (efektowne wejście), gdzie po lewej stronie stała ławka, a po prawej duża skrzynia z ciemnego drewna, w której przechowywano około tysiąca sztuk amunicji myśliwskiej. Nad skrzynią osadzona była marmurowa inskrypcja ze złotymi literami, której treść brzmiała:
Z Bogiem zbudowany,
Bogu powierzony,
Na cześć rodziców Friedenthal nazwany,
Stoi ten dom w Bożych rękach
Przechodząc przez obszerną garderobę, za którą znajdowała się prawie nieużywana łazienka, docierano do dużych szklanych drzwi prowadzących do sali składającej się z dwóch obszernych pokoi ustawionych pod kątem prostym do siebie. Sala ta była wykorzystywana przez rodzinę podczas świątecznych tygodni. Znajdował się w niej masywny, parterowy kominek, wokół którego stały głębokie tapicerowane fotele. Nad kominkiem wisiał pokaźnych rozmiarów portret Ernsta von Falkenhausen. Po obu stronach kominka sufitu sięgała kosztowna „Biblioteka Humboldta”. W sąsiedniej małej jadalni codziennie jadano obiad i kolację.
Na końcu amfilady na parterze znajdowała się duża jadalnia, do której przechodziło się przez dwa salony - pierwszy został nazwany od koloru ścian niebieskim, a drugi od wzoru tapety, przedstawiającej wiatraki Windenzimmer. Rozmiar tych dwóch salonów był porównywalny do mieszkania średniej wielkości. Były one wyposażone w cudowne piece kaflowe oraz meble stylu barokowego i biedermeier, które nigdy nie były używane. Pokoje przypominałby coś w rodzaju muzeum i były uruchamiane tylko podczas przyjęć, a przechodziło się przez nie po drodze do dużej toalety. Podobnie duża jadalnia była używana tylko kilka razy do roku - podczas polowań czy innych rodzinnych spotkań. Obok piecyków był kredens, w którym przechowywano naczynia, sztućce, szklanki. Przy nim zbierała się służba zanim rozległ się dzwonek gospodyni.
Na parterze znajdowała się także duża kuchnia, jadalnia dla służby, duża spiżarnia, szwalnia i kwatery dla służby. Ponadto na parterze znajdowały się dwa pokoje gościnne i biuro mojego ojca, gdzie była trzymana broń myśliwska.
Na pierwsze piętro można było dostać się trzema klatkami schodami. Główna klatka schodowa prowadziła do pokoi baronów i do korytarza, z którego były dostępne pokoje gościnne. Ponadto istniała również klatka schodowa dla dzieci prowadząca do trzech pokoi dla dzieci, a także do pokoju wychowawcy. Przez trzecią klatkę schodową – tylną, pokojówki miały dostęp do pokojów gościnnych lub do własnych komnat, które znajdowały się na drugim piętrze.
W środkowej części pierwszego piętra znajdowały się pokoje, w których mieszkali rodzice i dzieci, z ich wychowawcami: były sypialnie, toaleta baronowej, duży salonik barona, sala śniadaniowa, trzy łazienki. Jeden z trzech pokoi dzieci był nazywany był różową klatką od koloru tapety i był tak duży, że został zamieniony na pokój do gry w tenisa stołowego. Na drugim piętrze były między innymi dwie sale lekcyjne. Z okien jednej sali, która posiadała okna pionowe było widać stajnie dla koni, natomiast w drugiej sali szkolnej było tylko okno dachowe, przez które nie było widać nic oprócz koron drzew parkowych. Ponadto pod dachem znajdował się jeszcze pralnia i składzik, w którym znajdowało się mnóstwo nieużywanych przedmiotów, takich jak wazony, malowane płyty, świeczniki, lampy, meble - rzeczy, które zostały w pewnym momencie wyrzucone. W pralni natomiast znajdowała się także ogromna szafa z przegrodami wzdłuż całej ściany, zawierające całą pościel i obrusy. Klucz do tego pokoju posiadała gospodyni Hedwiga Bonk. Na piętrze znajdował się także skład walizek.
Dobudowana przez Karla Rudolfa Friedenthala duża sala, była używana tylko raz w roku, a mianowicie w Boże Narodzenie, a na jej ścianie wisiał portret ministra włożony w grubą złotą ramę. Podczas tamtej przebudowy dobudowany został zadaszony taras, na którym spożywano posiłki podczas letniej, ładnej pogody.
W piwnicach znajdowała się duża prasowalnia, z ogromnym piecem na kilka żelazek, gdzie codziennie pokojówki prasowały i maglowały koszule barona. Czynność ta była bardzo istotna szczególnie jesienią, gdy Państwo jeździło z jednego polowania na drugie, zawsze mając na sobie specjalną walizkę pełną koszul. Oprócz prasowalni w piwnicach znajdowała się ogromna kuchnia, używana podczas uboju trzody chlewnej, a także duży skład win.
W sumie pałac posiadał ponad 50 pokoi.
UTRACENIE PAŁACU
Rozkaz opuszczenia ziem dla Pałacu Goświnowice i całych Goświnowic przyszedł 19 marca 1945 roku. Mieszkańcy zostali skierowaniu w kierunku południowym, tj. w kierunku Czech, gdzie po kilku kilometrach ród Falkenhausen z Goświnowic spotkał się z rodem Falkenhausen z Białej Nyskiej. Natomiast wkrótce wysiedleńcy zostali zawróceni z powodu informacji o mordach ludności czeskiej wykonywanych na Niemcach i zostali skierowani na północ. Ci, którzy szli na tyłach kolumny donosili później, że bezpośrednio po ich ucieczce zaczął przechodzić front otaczający Nysę.
Niestety pałac w Goświnowicach nie został oszczędzony przez rosyjskich żołnierzy – został on splądrowany i doszczętnie spalony.
Niemieccy wysiedleńcy zostali ponownie zawróceni do Goświnowic, a ród Falkenhausenów z Goświnowic już wtedy został skonfrontowany z widokiem dopalających się resztek pałacu. Zakwaterowano ich w niewielkich budynkach stajennych. Pomimo zrozumiałych upokorzeń ze strony Rosjan i Polaków, rodzina Falkenhausenów wspomina, że miała to szczęście, iż w Goświnowicach dowództwo przejął Polak. Ten głównodowodzący po zasięgnięciu informacji od Polaków pracujących przymusowo w majątku w Goświnowicach zakazał wyrządzania krzywd Niemcom, szczególnie, że wiadomym było, iż nie byli oni związani z nazistami, a sami też byli prześladowani ze względu na żydowskie pochodzenie.
Po konferencji poczdamskiej, kiedy wiadomo już było, iż ziemie dolnośląskie trafią do Polski, we wrześniu 1945 roku zgromadzono wszystkich niemieckich mieszkańców Goświnowic na rynku i następnie w eskorcie polskiej milicji odprowadzono ich do nyskiego obozu przejściowego, skąd mieli zostać wysłani do Niemiec. Natomiast dla barona pobyt w obozie nie był spokojny, gdyż Polacy przesłuchiwali zamożnych Niemców, aby dowiedzieć się gdzie zostały ukryte kosztowności. By zapewnić sobie spokój baron od razu przyznał, iż w fundamentach pałacu istnieje zamurowana komnata z kosztownościami. Zabrano więc jego małżonkę i pałacowego murarz Menzela, którzy musieli udać się do miejsca gdzie jeszcze niedawno stał pałac - do jego fundamentów - aby okazać komnatę. Znaleziono tam dywany, obrazy, porcelanę i wiele innych wartościowych przedmiotów. Natomiast odnaleziono także broń, za którą baronowa mogła stracić życie. W sumie zapakowano 3 ciężarówki kosztowności. Później już nie nękano Falkenhausenów pozwalając im odjechać do Niemiec.
UMIEJSCOWIENIE PAŁACU
Dzięki georeferencji udało się nałożyć na siebie dwie mapy: Niemiecki Messtischblatt z 1938 roku, a także mapy topograficznej z geoportalu. Dopasowano je tak, aby miejsce gdzie znajdował się pałac (zaznaczony na czerwono) było widoczne na młodszej mapie. Okazuje się więc, że w miejscu gdzie znajdował się pałac dziś niestety nie ma nic.
Co prawda na malutkiej części znajduje się pomieszczenie wagi, ale może się to mieścić w granicach błędu czy to programu czy map (nie ulega wątpliwości, że istnieją mniejsze lub większe różnice między nimi).
POZOSTAŁOŚCI
Jedyną pozostałością wydaje się być budynek kotłowni oraz częściowo murowanego muru. Niestety to w zasadzie wszystko co jeszcze przypomina o jakichkolwiek zabudowaniach pałacowych.
WŁAŚCICIELE MAJĄTKU:
Majątek miał następujących właścicieli:
1752 – 1776: I. C von Frobel,
1776 – 1780: Landrat Fr. E. Th. C. Freiherr von Arnold,
1780 – 1784: Anton von Montbach,
1784 – 1799: Josef von Montbach,
1802 – 1815: J. Freiherr von Hundt,
1830 – 1837: M. von Rottenburg.
1837 – 1854: Karl Wilhelm (Naphtali Marcus) Friedenthal
1854 – 1890: Karl Rudolf Friedenthal (w 1887 roku ustanowiono fideikomis "Herrschaft Friedenthal")
1890 – 1897: Ernst von Falkenhausen
1897 – 1945 (utracenie pałacu): Ernst Carl von Falkenhausen (Freiherr von Friedenthal-Falkenhausen)
Na terenie gminy Nysa kursują autobusy Miejskiego Zakładu Komunikacji Sp. z o.o. w Nysie. Według danych z 1974 roku już wówczas do Goświnowic kursował autobus o numerze 5. Taki stan rzeczy utrzymał się praktycznie do sierpnia 2012 roku, gdy podjęto decyzję o zmianie oznakowania linii autobusowych z numerów na pierwsze pięć liter alfabetu. Kolejna zmiana numeracji nastąpiła w styczniu 2013 roku. Linie A, B, C, D, oraz E zostały rozbite na 10 oddzielnych. Oznaczenia wyglądają następująco: A1, A2, B1, B2, B3, B4, C1, C2, D1, D2, E1, E2. Do miejscowości Goświnowice kursowały dwie linie C1 oraz C2. Natomiast z dniem 1.07.2015 r. powrócono do starego - tylko liczbowego - oznakowania autobusów i do Goświnowic dojeżdżają obecnie dwie linie: 5 i 7. Ich rozkłady z Goświnowic są przedstawione poniżej.
Dzięki tym autobusom można dojechać do Nysy, a także do Otmuchowa!
UWAGA: Przypominamy, iż zgodnie z Uchwałą NR X/133/15 RADY MIEJSKIEJ W NYSIE z dnia 27 sierpnia 2015 r. przestało obowiązywać prawo do bezpłatnego przejazdu w komunikacji miejskiej na podstawie prawa jazdy kat B i ważnego dowodu rejestracyjnego samochodu osobowego.
WAŻNOŚĆ ROZKŁADU SPRAWDZONA W DNIU: 6 stycznia 2017r.
Rozkład jazdy Goświnowice Pętla Rynek:
Rozkład jazdy Goświnowice NŻ I (ul. Nyska):
Rozkład jazdy Goświnowice Górka (ul. Szkolna):
Trasa przejazdu pokazana jest na poniższych mapkach poglądowych:
TRASA LINII 5
TRASA LINII 7
ELEWATOR GOŚWINOWICE (obecnie ZPE BIOAGRA)
OPIS
Historia elewatora sięga lat 70 ubiegłego wieku. Zdecydowano wówczas o budowie elewatora w miejscowości Goświnowice, a w trakcie jego budowy niemal podwojono jego planowaną pojemność. Komunistyczny "Głos Pracy" w sierpniu 1974 roku pisał:
"Dzięki zobowiązaniom załogi Opolskiego Przedsiębiorstwa Budownictwa Przemysłowego Nr.1 o pół roku skrócono termin budowy nowoczesnego elewatora zbożowego w Goświnowicach. Rolnictwo otrzymało tę niezmiernie ważną placówkę tuż przed żniwami. Elewator posiada m.in. suszarnie zdolne przyjmować zboże nawet o bardzo dużym stopniu wilgotności, wprost z pola, co przy obecnych >>mokrych żniwach<< jest bardzo ważne. Obiekt jest w pełni zmechanizowany, w ciągu godziny może przyjąć 100 ton ziarna z transportu samochodowego i tyle samo kolejowego. Dostawy trwają nieprzerwanie od wczesnych godzin rannych do późnej nocy"
Elewator w Goświnowicach działał pod szyldem Państwowych Zakładów Zbożowych (PZZ) w Brzegu, Zespół Spichrzy i Młynów Nysa.
Jego pojemność wynosiła 53 100 ton, a oprócz komór betonowych w latach 80 ubiegłego wieku dobudowano komory metalowe, które wykorzystywały pustą przestrzeń pomiędzy już istniejącymi betonowymi bateriami. Tym samym otrzymano 56 200 ton.
W tym samym czasie od strony zachodniej postawiono nową suszarnię, a właściwie dwie suszarnie o numerze M840 o wydajności 40 ton na godzinę każda. W tym miejscu warto wspomnieć, iż od początku działalności elewatora działała jedna - SZ20 - w wieży elewatora, o wydajności 20 ton na godzinę. Była to suszarnia produkcji Polskiej działająca na zasadzie wymiennika ciepła. Później dobudowano jeszcze jedną suszarnię - DSP32 - od strony wschodniej, o wydajności 32 ton na godzinę. Suszarnia ta była produkcji ZSRR i suszyła spalinami. Także w sumie wydajność suszarni wynosiła 132 tony na godzinę.
Tak jak już wspomniano w wyżej zacytowanym artykule pierwotnie wydajność wyładunku wynosiła 100 ton na godzinę na dwóch koszach samochodowych, i 100 ton na godzinę na koszu kolejowym. Natomiast na początku lat 80 ubiegłego wieku dobudowano trzeci kosz, a pod koniec tejże dekady kolejny - 4 kosz.
Podsumowanie (dane z końca lat 90 ubiegłego wieku):
Pojemność całkowita |
56 200 ton |
Pojemność komór betonowych |
53 100 ton |
Ilość komór |
76 komór (66 betonowych + 8 blaszanych + 2 w wieży) |
Wysokość komór |
33 metry |
Wysokość wieży |
43 metry |
Ilość koszy |
4 |
Wydajność suszarni |
132 tony na godzinę |
ELEWATOR OBECNIE
Po latach letargu inwestycyjnego w latach 90 ubiegłego wieku, na początku nowego tysiąclecia zaczęto na nowo interesować się monumentalną budowlą jaką jest elewator w Goświnowicach.
Ostatecznie zdecydowano się na inwestycję w bioetanol, a dziś sam elewator jest jedynie częścią ogromnej inwestycji pod nazwą Zakład Produkcji Etanolu „Goświnowice” w Goświnowicach.
Pod koniec 2006 r. w listopadzie, podpisana została umowa pomiędzy spółką Biopaliwa SA i Prochemem SA na pełnienie roli Generalnego Realizatora Inwestycji (GRI) dla Zakładu Produkcji Etanolu „Goświnowice” w Goświnowicach, a szacunkowa wartość kontraktu wynosiła 123 mln PLN.
Już po 3 latach od podpisania umowy, w lipcu 2009 r. nastąpił rozruch, a pod koniec września tego samego roku – dokładnie 25 września 2009 r. nastąpiło uroczyste otwarcie fabryki, która wówczas była największym i najnowocześniejszym w Europie zakładem produkującym etanol. Uroczystego przecięcia wstęgi dokonał ówczesny minister gospodarki Waldemar Pawlak, a także przewodniczący Sejmiku Województwa Opolskiego Bogusław Wierdak. Poświęcenia dokonał proboszcz miejscowej parafii Nawiedzenia NMP w Goświnowicach Andrzej Gołaszewski.
Podsumowanie:
Koszt inwestycji |
400 mln PLN |
Roczna produkcja etanolu |
140 mln litrów |
Roczne zużycie surowca |
350 tys. ton kukurydzy |
Roczne zużycie gazu |
55 mln m3 |
Zatrudnienie |
80 osób |
PLANY NA PRZYSZŁOŚĆ
Na gruncie pobliskiej byłej fabryki domów w Goświnowicach planuje się wybudować ekologiczną kotłownie, której moc ma wynieść 10 MW z przeznaczeniem na zasilanie pobliskiej fabryki bioetanolu. Planowana jest także rozbudowa samej fabryki.
Po zakończeniu sezonu 2015/2016 podczas którego nasz zespół występował jako druga drużyna LZS Atom Grądy-Goświnowice, członkowie oraz działacze byli zdeterminowani do stworzenia od podstaw drużyny w Goświnowicach.
Dlatego zdecydowano o stworzeniu drużyny, która od sezonu 2016/2017 występuje pod nazwą Ludowy Klub Sportowy Goświnowice. Od reaktywacji w 2016 roku, do końca sezonu 2019/2020 LKS Goświnowice występował w najniższej klasie rozgrywkowej, czyli opolskiej B-klasie. Przez cztery sezony zespół z Goświnowic kontynuował grę własnie w B-klasie, ale po doskonałych występach w sezonie 2019/2020, które także były spowodowane wielkimi powrotami do rodzimego zespołu oraz sporych wzmocnieniach, udało się osiągnąć zaslużony awans do wyższej klasy rozgrywkowej. W chwili obecnej LKS Goświnowice występuje w grupie III opolskiej A klasy. Zachęcamy do zapoznania się z aktualnymi relacjami, które są prowadzone na profilu facebookowym @lksgoswinowice
Klikając w baner poniżej zostaniemy przeniesieni do oficjalnej strony klubu LKS Goświnowice na portalu Polskiego Związku Piłki Nożnej "Łączy nas piłka":
Inna forma graficzna jest np. na portalu 90 minut. Wyniki naszego zespołu można śledzić klikając w poniższy baner:
Dzięki współpracy z Sołtysem oraz Radą Sołecką zajęto się także remontem trybun. Stare ławki zostaną zastąpione krzesełkami, co powinno przełożyć się na komfort oglądania meczy naszej drużyny. Dziś już można oglądać mecze naszej drużyny z wyremontowanych trybun, które zostały oddane do użytku już podczas Dożynek Gminnych organizowanych właśnie w naszej miejscowości, a które odbyły 28 sierpnia 2016 roku. W 2020 roku zamontowano nowe bramki na płycie głównej, a 2021 roku zamontowano boksy, aby spełnić wymogi licencyjne. Dzięki sponsorom oraz zaangażowaniu Zarządu klubu konsekwentnie dba się o piękną murawę na naszym pięknym stadionie :)
ZESPÓŁ SZKOLNO-PRZEDSZKOLNY W GOŚWINOWICACH
W miejscowości Goświnowice obecnie funkcjonuje Zespół Szkolno-Przedszkolny, który mieści się w budynku przy ul. Kolejowej 5. Wcześniej i szkoła podstawowa i przedszkole funkcjonowały w dwóch osobnych budynkach, tj. szkoła podstawowa w obecnym budynku przy ul. Kolejowej 5, a przedszkole w budynku przy ul. Kolejowej 1.
Obecnie Zespół Szkolno-Przedszkolny w Goświnowicach posiada własną stronę internetową, która jest na bieżąco aktualizowana przez Panią mgr Celinę Hasiak. Znajdą na niej Państwo najświeższe informacje dotyczące edukacji w Goświnowicach. Zapraszamy do zapoznania się z jej treścią poprzez kliknięcie w baner znajdujący się poniżej:
HISTORIA SZKOLNICTWA W GOŚWINOWICACH
Pierwotnie w Goświnowicach istniały 2 szkoły: katolicka i ewangelicka. Obie znajdowały się na szczycie Góry Strażnicy (tzw. Koziej Górki). Dlatego ulica biegnąca od centralnego punktu Goświnowic w kierunku Otmuchowa przez Suszkowice nazwana jest ulicą Szkolną. Do dziś zachowały się oba budynki.
Szkoła ewangelicka istniała od 1867 roku choć budynek wybudowano rok wcześniej. W 1925 r. uczęszczało do niej 25 dzieci, a zajęcia prowadził nauczyciel Karl Hunger.
Szkoła katolicka w Goświnowicach istniała od 1866 roku, w sąsiedztwie szkoły ewangelickiej. Natomiast w 1870 roku oddano do użytku dwupiętrowy budynek szkolny przy Bahnhofstraβe (dziś ul. Kolejowa – budynek nie zmienił swojego przeznaczenia do dziś). Według informacji z 1925 roku do pięcioklasowej szkoły uczęszczało 215 dzieci. Zajęcia prowadzili: Max Arndt – główny nauczyciel oraz pozostali nauczyciele Helene Dickfos, Margarethe Nielsch, Bernard i Konrad Woesler. Ponadto w Goświnowicach mieszkali następujący nauczyciele: Alfred Franke, Hans Hoffmann, Reinhold Pfeiffer, Edmund Cholewa i Georg Konig.
Szkoła katolicka na Górze Strażnicy, która funkcjonowała od 1870 roku:
Szkoła katolicka przy Bahnhofstraβe, która funkcjonuje od 1938 roku:
KOŚCIÓŁ PROTESTANCKI
Na przełomie XIX i XX wieku miejscowość Goświnowice zamieszkiwali zarówno katolicy jak i protestanci. Dlatego też w związku z rozwojem wioski postanowiono wybudować kościół. W związku z tym, iż właścicielem ziem goświnowickich był neofita ewangelicki - Carl Nicolas Friedenthal, pierwszym kościołem, który wybudowano w Goświnowicach był ewangelicki kościół Pokoju.
Na miejsce budowy wybrano najwyższe wzniesienie Goświnowic, czyli szczyt Góry Strażniczej (obecnie tzw. koziej górki). Kamień węgielny położył sam Carl Nicolas Friedenthal. Natomiast w związku z jego śmiercią w roku 1864 budowę kościoła kontynuował jego syn Karl Rudolf Friedenthal. Po siedmiu latach budowy - 2 października 1868 r. nastąpiła konsekracja (poświęcenie).
Z racji malowniczego umiejscowienia kościoła był on widoczny wyraźnie nawet z odległej o około 8 km wieży nyskiego ratusza.
Wojna, która spowodowała ogromne zniszczenia na tym terenie, nie oszczędziła także tego kościoła. Został on trafiony pociskiem artyleryjskim, który zniszczył jedną ze ścian. Wciąż jednak pozostawało w nim wyposażenie (wspomnienie mieszkańców). Natomiast w związku z odbudową wsi oraz domostw, a co za tym idzie, zwiększonym zapotrzebowaniem na materiał budowlany, nastąpiła powolna rozbiórka kościoła, który ostatecznie przestał istnieć w 1947 roku, a wyposażenie ostatecznie zostało rozkradzione (wspomnienie mieszkańców).
Jednakże ciągle nie została rozwiązana sprawa przykościelnego cmentarza, na którym byli pochowani także dostojnicy kościelni. Zasypanie krypt zostało zapoczątkowane przez proboszcza parafii rzymskokatolickiej w Goświnowicach - ks. Adama Igielskiego, który starał się nie doprowadzić do bezczeszczenia zwłok zmarłych i ograbiania grobów.
STAN NA MARZEC 2014
PARAFIA NAWIEDZENIA NAJŚWIĘTSZEJ MARYI PANNY W GOŚWINOWICACH
Parafia Nawiedzenia Najświętszej Maryi Panny w Goświnowicach jest rzymskokatolicką parafią położoną w metropolii katowickiej, diecezji opolskiej, w dekanacie otmuchowskim.
MSZE ŚWIĘTE I SAKRAMENTY
Dni powszednie: 18:00 (w kościele w Goświnowicach)
Niedziele i święta: 8:00, 11:00
Ponadto w kaplicy w Ulanowicach: 9:30 tylko w niedziele
Spowiedź: codziennie 15 minut przed każdą Mszą Świętą, w soboty 30 minut przed Mszą.
Począwszy od Wielkanocy 2020 prafia prowadziła transmisje niedzielnych Mszy Świętych na swoim kanale YouTube, który można znaleźć pod TYM ADRESEM. Dekretem biskupa wszystkie transmisje Mszy Świętych były niezwłocznie usuwane, a od 13 czerwca 2021 roku parafia nie prowadzi transmisji ze względu na poluzowanie obostrzeń sanitarnych.
KANCERALIA PARAFIALNA
KANCERALIA PARAFIALNA JEST CZYNNA CODZIENNIE PO MSZY ŚWIĘTEJ
Adres: ul. Nyska 4
48-381 Goświnowice
tel. 77 435 62 82
CHARAKTERYSTYKA PARAFII
Parafia Goświnowice obejmuje swoim zasięgiem obszar 4 wsi:
- Goświnowice (1335 osób)
- Ulanowice (93 osób)
- Grądy (167 osób)
- Malerzowie Małe (272 osób)
W Ulanowicach istnieje kaplica, w której odprawiane są coniedzielne Msze Święte.
KONTO PARAFII
Poniżej przedstawione są dane do konta bankowego parafii:
31 1240 1675 1111 0010 0813 2106
PEKAO I O. w Nysie
Nazwa i adres:
Parafia Rzymsko-Katolicka
Nawiedzenia Najświętszej Maryi Panny
ul. Nyska 4
48-381 Goświnowice
Przypominamy, że darowizny na cele kultu religijnego można odliczyć od podatku dochodowego pit za odpowiedni rok!
HISTORIA
Czasy przed wybudowaniem kościoła katolickiego
W 1867 r. założono “Męskie stowarzyszenie śpiewacze Goświnowicko - Suszkowickie 1867“, a w 1910 roku powstał chór pod nazwą “Zgoda“(Eintracht). Obydwa te zespoły połączyły się w 1933 r. pod nazwą “Zgoda 1867“.
Natomiast w 1868 r. został założony przez Dr Karla Rudolfa Friedenthala, starostę tych ziem, na prośbę swojej matki, klasztor szarych sióstr elżbietanek. Został on przekazany w dniu 30 VIII 1868 roku i został nazwany Szpitalem Klasztornym dla ubogich “Amalienstift“. Należał do nyskiej prowincji zakonnej. Siostry przybyły do Goświnowic w dniu 27 IX 1868 roku. Była to matka Perpetua Lorenz wraz z dwoma innymi siostrami. Początkowo występowało wiele niedogodności, przede wszystkim z wypełnianiem swoich obowiązków religijnych przez siostry, ponieważ kościół katolicki w Goświnowicach wybudowano dopiero w 1872 roku i na początku był obsługiwany przez duchownych z Nysy. Później Elżbietanki otrzymały własny dom, który powiększono w 1932 roku. Z czasem pielęgnacja szpitalna zmniejszyła się, ponieważ w pobliskiej Nysie powstał nowoczesny szpital. Dlatego siostry zajmowały się głównie prowadzeniem przedszkola , pielęgnacją niemowląt i chorych na gruźlicę, naświetlaniem lampą kwarcową i gimnastyką ortopedyczną. Według danych z roku 1935 pod opieką ambulatoryjną znajdowało się 829, w przedszkolu natomiast było 73 dzieci. placówka została zlikwidowana dnia 31 VIII 1946 roku w związku z ewakuacją sióstr na Zachód.
KOŚCIÓŁ PARAFIALNY
Wspomniany już kościół katolicki pod wezwaniem Nawiedzenia Najświętszej Maryi Panny został zbudowany w 1872 roku, a jego konsekracja (poświęcenie) miało miejsce 10.11.1872 r., czyli w drugą niedzielę listopada. Pierwotnie kościół w Goświnowicach był katolicką gminą kapliczną, do której dojeżdżał proboszcz z pobliskiej Nysy. W 1924 r. została podniesiona do rangi kuracji, wyłączoną z parafii św. Jakuba w Nysie. Duszpasterzami byli tu od 1921 r. Ks. Kuratus Siegfried Schultheis, a w latach 1939-1945 Ks. Proboszcz Georg Rehnelt.
W 1982 r. powiększono parafię Goświnowice poprzez przyłączenie wiosek: Grądy, Malerzowice Małe i Ulanowice. Zostały one wyłączone z parafii Otmuchów.
DUSZPASTERZE PO 1945
Po II wojnie światowej na terenie parafii posługiwali: o. Marian Pietryga OFM, ks. Piotr Guła, ks. Adam Igielski, ks. Józef Stefański, ks. Aleksander Chmielowski, ks. Jerzy Witeczek.
Obecnym proboszczem jest ks. Andrzej Gołaszewski.
Przywitanie obrazu Marki Boskiej Częstochowskiej 1 lipca 1995 roku.
POWOŁANIA
Z parafii Goświnowice pochodzą:
- ks. Józef Smalara,
- o. Paweł Andrasz OMI,
- ks. Łukasz Gniła
- siostra Paschalis CSSE
CMENTARZ PARAFIALNY
Na terenie Goświnowic zlokalizowany jest cmentarz parafialny o wielkości 0,40ha. Znajduje się on przy ul. Nyskiej. Według rejestru Narodowego Instytutu Dziedzictwa na listę zabytków wpisana jest aleja kasztanowców na cmentarzu parafialnym.
Bibliografia dot. cmentarza:
Studium Uwarunkowań i Kierunków Zagospodarowania Przestrzennego Gminy Nysa, Oprac. REGIONPLAN, Wrocław 2008.
KARL RUDOLF FRIEDENTHAL
Karl Rudolf Friedenthal - pruski mąż stanu, urodzony 15 września 1827 r. we Wrocławiu, zmarł 7 marca 1890 r. w Goświnowicach.
WCZESNE LATA
Rodzicami Karla Rudolfa Friedenthala był Naftali Marek Friedenthal (w 1832 przechrzczony na Carl Nicolas Friedenthal) handlarz, bankier i radny miasta Wrocław i Amalie Landsberger.
W latach 1839 – 1844 uczęszczał do szkoły w Nysie, a następnie studiował prawo na Uniwersytecie we Wrocławiu, Heidelbergu i Berlinie, uzyskując tytuł doktora prawa (Doctor iuris). Po studiach w roku 1854 wstąpił do służby państwowej na stanowisko Kammergerichtassessora, lecz w tym samym roku, zmuszony był do wystąpienia ze służby, a spowodowane było to śmiercią ojca i koniecznością zagospodarowania odziedziczonych posiadłości na ziemiach Nyskich.
DZIAŁALNOŚĆ POLITYCZNA
Pomimo konieczności zaangażowania się w sprawy zarządzania swoimi własnościami, od czasu zakończenia edukacji brał udział w aktywnym życiu politycznym będąc członkiem partii liberałów (Altliberalen Partei). W 1856 r. został wybrany deputowanym sąsiedniego okręgu Grodkowskiego, pełniąc rolę radnego do 1864 r.
Podczas wojen, w przeciwieństwie do swoich partyjnych kolegów, zabiegał o reorganizację i wzmocnienie armii pruskiej, a swoje tezy sformułował w broszurze „Salus publica suprema lex” (1860).
W roku 1867 należał do założycieli Freikonservativen Partei i w latach 1867-1871 był posłem Pruskiej Izby Reprezentantów Parlamentu Związku Północnoniemieckiego. Podczas wojny francusko-pruskiej należał do centrali ochotników, którzy organizowali oraz kierowali pomocą do chorych i cierpiących. W latach 1871-1879 był posłem Parlamentu Cesarstwa Niemieckiego (Reichstag II Rzeszy) , gdzie w latach 1873/74 pełnił funkcję 2 wiceprezydenta. Friedenthal był jednym z najaktywniejszych i efektywnych polityków, będąc wnioskodawcą najważniejszych ustaw w latach 1867 -74. 19 września 1874 r. został mianowany Ministrem Gospodarki jako następca Heinricha von Achenbacha. Był twórcą Centralnej Komisji Torfowisk, którą założył w 1876 r
. Pod jego naciskiem wyłączono spod Ministerstwa Finansów administrowanie Departamentem Lasów i Domen (dawna wielka posiadłość ziemska należąca do państwa) przyłączając je do Ministerstwa Gospodarki. Podczas nieobecności Friedricha Albrechta zu Eulenburga od października 1877 do marca 1878 pełnił także funkcję Ministra Spraw Wewnętrznych. Gdy Otto von Bismarck na przełomie lat 1879/80 wcielał w życie programy socjalne, które zdecydowanie różniły się od poglądów Friedenthala, będąc niezdolnym do akceptacji jego polityki wewnętrznej, zrezygnował z pełnienia funkcji państwowych w dniu 12 lipca 1879 r. zrzekając się także tytułu szlacheckiego. Natomiast w październiku tego samego roku został powołany do izby wyższej parlamentu – Izby Panów. W 1881 roku zrezygnował także z tego przywileju i wycofał się z życia politycznego. Zdecydował się na powrót do Goświnowic, gdzie poświęcił się swojej gospodarce i fabrykom.
ŻYCIE PRYWATNE
Urodził się w żydowskiej rodzinie, lecz w wieku 5 lat został ochrzczony i stał się ewangelikiem. W 1861 poślubił Fanny von Rosenberg (1829–1912). Miał jednego syna, który umarł młodo, a także dwie córki: Elsbeth, która wyszły za mąż za barona Ernsta von Falkenhausen z Bielau (obecnie Biała Nyska), oraz Renate, która poślubiła barona Oskara von der Lancken-Wakenitz, dyplomaty w rządzie niemieckim. Poprzez te małżeństwa ustanowino z baronem von Falkenhausen fideikomis Friedenthal, a on sam otrzymał tytuł barona von Friedenthal-Falkenhausen, a poprzez drugie Friedenthal w 1879 r. kupił miasto Otyń oraz posiadłości po prawej stronie Odry od Alexandra von Dino, które było spadkiem Renaty.
PUBLIKACJE
Oprócz broszury „Salus publica suprema lex”, a także swojej rozprawy doktorskiej pod nazwą „De rerum Litiogiosarum Alienatione ex Jure Romano”, jest autorem dzieła „Reichstag und Zollparlament”.
Powyżej przedstawiona tablica upamiętniająca Friedenthala przed parkiem nazwanym jego imieniem w Berlinie.
BIBLIOGRAFIA
- Karl Erich Born, Friedenthal, Rudolf.[w:]Neue Deutsche Biographie(NDB). Tom 5, Duncker & Humblot, Berlin 1961, s. 447 (zdigitalizowana: stan odnośnika na 19.11.2015)
- Jewish Encyclopedia (stan odnośnika na 19.11.2015)
HISTORIA GOŚWINOWIC
CZASY PRZED ŹRÓDŁAMI PISANYMI
Na terenie wsi Goświnowice znaleziono narzędzia z epoki średniej kamienia łupanego oraz ślady wczesnego osadnictwa epoki kamiennej.
Numer rejestru |
Datowanie |
Obiekt |
A – 1049 / 97 |
Epoka kamienia |
Ślad osadnictwa z epoki kamienia |
Późny okres wpływów rzymskich |
Osada kultury przeworskiej |
|
VIII – X wiek |
Ślad osadnictwa wczesnośredniowiecznego |
|
XIV – XV wiek |
Punkt osadniczy późnośredniowieczny |
|
A – 1050 / 97 |
Neolit |
Punk osadniczy kultury pucharów lejkowatych |
V okres epoki brązu / epoka żelaza |
Osada kultury łużyckiej |
|
XIV – XV wiek |
Punkt osadniczy wczesnośredniowieczny |
|
A – 1051 / 97 |
Epoka brązu / epoka żelaza |
Punkt osadniczy kultury łużyckiej |
A – 1052 / 97 |
Wczesna epoka brązu |
Punkt osadniczy kultury unietyckiej |
Okres wędrówek ludów |
Osada kultury przeworskiej |
|
XIV – XV wiek |
Ślad osadnictwa późnośredniowiecznego |
|
A – 539 / 80 |
Pradzieje |
Ślad osadnictwa pradziejowego |
XI – XII wiek |
Grodzisko wczesnośredniowieczne |
|
XIV wiek |
Ślad osadnictwa późnośredniowiecznego |
Także podczas podczas budowy obwodnicy Nysy od 2015 roku przeprowadzone zostały wykopaliska archeologiczne przez firmę z Wrocławia. Stanowisko miało miejsce niedaleko wiaduktu kolejowego.
PIERWSZE WZMIANKI
Pierwsza wzmianka o Goświnowicach pochodzi z 1280 roku i dotyczy pewnego robotnika o nazwisku Kuntze. Następnie wieś była wzmiankowana pod nazwą „Goswinni villa” w Księdze uposażeń biskupstwa wrocławskiego (Liber fundationis episcopatus Vratislaviensis), którą datuje się na koniec XIII lub początek XIV wieku. W księdze tej o Goświnowicach mowa w rejestrze nyskim (Registrum Nissense czyli obszarze biskupiego księstwa nyskiego) w Nota decimas venditas[1]. Wg informacji z początku XV wieku Goswindorf posiadał 12 łanów ziemi.
Obwód wsi Goświnowice obejmował 534 ha. Jako własność starorycerska 90 ha oraz obszar od Jędrzychowa do Goświnowic, który był własnością parafii św. Jakuba w Nysie.
GRODZISKO GOŚWINOWICE
Ponadto w Goświnowicach ponadto stwierdzono istnienie grodziska z XIV - XVI wieku, które przed 1945 rokiem było znane jako grodzisko Schilde. Było to grodzisko stożkowate, na planie czworoboku o zaokrąglonych narożach, otoczone fosą wypełnioną wodą ze śladami wału. Stożek o wymiarach około 21 na 23 metry, szerokość fosy 6-17 metrów. Znaleziono tu fragmenty ceramiki, fragmenty cegieł, grudki polepy i kości zwierzęce. Istnieje także wzmianka z 1539 roku: " drewniany zameczek dwupiętrowy otoczony wałami i fosą". Do dnia dzisiejszego prawie nic nie zachowało się. Widoczny natomiast jest zarys grodziska.
WIOSKA PRZEMYSŁOWA
Posiadłość goświnowicka od 1834 r. była w posiadaniu rodziny Friedenthal – Falkenhausen, którą odkupił wrocławski kupiec, bankier i radny miasta Wrocław Carl Nicolas Friedenthal. Po I wojnie światowej pod zarządem w.w. rodziny znajdowało się 1159 ha ziemi w tym 67 ha parku, a w okręgu nyskim jeszcze takie posiadłości jak: Głębinów (165 ha), folwark Nowaki (67 ha) oraz w okręgu grodkowskim: Siedlce (90 ha), Suszkowice (255 ha), Wójcie (132 ha), Wajdyki (26 ha).
W 1842 roku ruszyła cegielnia oraz napędzana maszyną parową gorzelnia. W 1847 roku fabryka drożdży prasowanych, jako pierwszy tego typu zakład w całych ówczesnych wschodnich Niemczech. W 1856 roku ruszył młyn parowy, a w 1860 roku największa w okolicy fabryka serów. Browar parowy i słodownia powstały na samym końcu, wraz z fabryką wyrobów glinianych w roku 1863. Dobra rycerskie w Goświnowicach należały w tym okresie do najlepiej i najintensywniej prowadzonych gospodarstw na całym Górnym Śląsku . Na ich terenie mieszkało w 1863 roku 278 osób, które były zatrudnione, bądź należały do rodzin zatrudnionych pracowników.
W 1864 roku dobra odziedziczył po ojcu Dr. Karl Rudolf Friedenthal. Karl Rudolf urodził się we Wrocławiu w 1827 roku, zmarł w Goświnowicach w roku 1890. Już od młodości interesował się polityką. Zanim powrócił do Goświnowic by objąć kierownictwo nad przedsiębiorstwem, był radnym (od 1856 roku), a później posłem Pruskiej Izby Reprezentantów Parlamentu Związku Północnoniemieckiego. Po jego śmierci w 1890 roku Browar w Goświnowicach został przez spadkobierców przebudowany. Wyposażono go między innymi w napęd elektryczny, kotły warzelne ogrzewane parą, dwie maszyny do produkcji lodu firmy Linde oraz oświetlenie elektryczne. Produkowano piwa dolnej i górnej fermentacji, lemoniady, wody mineralne oraz słód na sprzedaż. Przed wybuchem I wojny światowej głównymi produktami browaru było ciemne piwo typu monachijskiego, jasne typu pilzeńskiego oraz tak zwane „Reformbier“, piwo o dużej zawartości ekstraktu, lecz małej zawartości alkoholu.
NAZWA BROWARU (SPÓŁKI) |
LATA |
Rittergutsbrauerei C.Friedenthal |
1860-1863 |
Giesmannsdorfer Preßhefen, Stärke-und Käse-Fabrik, Bierbrauerei J.Malich |
1863-1888 |
Giesmannsdorfer Fabriken Ernst Carl Freiherr von Friedenthal-Falkenhausen |
1888-1921 |
Giesmannsdorfer Fabriken, Spiritus-Preßhefe-Brauerei-GmbH Sudetenbräu |
1921-1945 |
W 1921 roku zakład został przekształcony przez spółkę z ograniczoną odpowiedzialnością (niem. GmbH), której kapitał wynosił 660 000 Marek. Funkcje dyrektorów spółki objęli John Höper oraz Emil Rothenburg. Funkcję mistrza piwowarskiego w browarze objął Adolf Pock, w słodowni Otto Wittich. W dwudziestych latach zakupiono nowoczesną linię do mycia oraz napełniania butelek. Pod koniec lat dwudziestych przedsiębiorstwo zatrudniało już 360 osób. Głównymi produktami browaru były w tym okresie piwa pilzeńskie i eksportowe, oprócz których produkowano w dalszym ciągu lekkie piwa górnej fermentacji oraz napoje bezalkoholowe. Do rozwożenia swych wyrobów firma posiadała 6 wagonów kolejowych, 6 samochodów oraz 17 zaprzęgów konnych. W tym okresie posiadano już przedstawicielstwa w Nysie (przy ulicy Pilzgasse 6 - dzisiejsza ul. Grzybowa), Koźlu i Dzierżoniowie.
W ostatnich latach przed wybuchem II wojny światowej pełna nazwa firmy brzmiała: „Giesmannsdorfer Fabriken Spiritus – Preßhefe – Brauerei – Gesellschaft m.b.H.“, Goświnowickie fabryki spirytus – drożdże prasowane – browar – spółka z ograniczoną odpowiedzialnością. Funkcje dyrektorów pełnili Dr. Karl Riemann oraz Emil Rothenburg, mistrzem piwowarskim był Adolf Pock.
W 1938 roku firma zatrudniała 264 pracowników. Oprócz piwa i słodu produkowano lód, wyroby spirytusowe, napoje bezalkoholowe, drożdże prasowane oraz paszę dla zwierząt. Browar posiadał swoje przedstawicielstwa w Nysie, Raciborzu, Głogówku, Paczkowie, Ścinawie, Kujawach i Bielawie. W 1938 roku browar wstąpił do Związku Browarów Górnośląskich OBV, w którym otrzymał numer członkowski 19.
ŻYCIE WIOSKI POD PROTEKCJĄ RODZINY FRIEDENTHALÓW
W zawiązku z rozwojem wioski postanowiono wybudować kościół - Kamień węgielny pod ewangelicki kościół Pokoju na Górze Strażniczej położył Carl Nicolas Friedenthal. W związku z jego śmiercią w roku 1864 budowę kościoła kontynuował jego syn Karl Rudolf Friedenthal, a po siedmiu latach - 2 października 1868 r. nastąpiło poświęcenie. Z powodu zniszczeń wojennych kościół ten został rozebrany i nie zachował się do dnia dzisiejszego.
Na wspomnianej już Górze Strażniczej zostały wybudowane także dwie szkoły – ewangelicka i katolicka. Od 1867 r. istniała tu szkoła ewangelicka. Dwupiętrowy budynek szkolny został wzniesiony w 1866r. W 1925 r. uczęszczało do niej 25 dzieci, a zajęcia prowadził nauczyciel Karl Hunger.
Szkoła katolicka w Goświnowicach istniała od 1866r., w sąsiedztwie szkoły ewangelickiej, natomiast w 1870 roku oddano do użytku dwupiętrowy budynek szkolny przy Bahnhofstraβe (dziś ul. Kolejowa – budynek nie zmienił swojego przeznaczenia do dziś). Według informacji z 1925 r. do pięcioklasowej szkoły uczęszczało 215 dzieci. Zajęcia prowadzili: Max Arndt – główny nauczyciel oraz pozostali nauczyciele Helene Dickfos, Margarethe Nielsch, Bernard i Konrad Woesler. Ponadto w Goświnowicach mieszkali następujący nauczyciele: Alfred Franke, Hans Hoffmann, Reinhold Pfeiffer, Edmund Cholewa i Georg Konig.
W 1867 r. założono “Męskie stowarzyszenie śpiewacze Goświnowicko - Suszkowickie 1867“, a w 1910 roku powstał chór pod nazwą “Zgoda“(Eintracht). Obydwa te zespoły połączyły się w 1933 r. pod nazwą “Zgoda 1867“.
Natomiast w 1868 r. został założony przez Dr Karla Rudolfa Friendenthala, starostę tych ziem, na prośbę swojej matki, klasztor szarych sióstr elżbietanek. Został on przekazany w dniu 30 VIII 1868 roku i został nazwany Szpitalem Klasztornym dla ubogich “Amalienstift“. Należał do nyskiej prowincji zakonnej. Siostry przybyły do Goświnowic w dniu 27 IX 1868 roku. Była to matka Perpetua Lorenz wraz z dwoma innymi siostrami. Początkowo występowało wiele niedogodności, przede wszystkim z wypełnianiem swoich obowiązków religijnych przez siostry, ponieważ kościół katolicki w Goświnowicach wybudowano dopiero w 1872 roku i na początku był obsługiwany przez duchownych z Nysy. Później Elżbietanki otrzymały własny dom, który powiększono w 1932 roku. Z czasem pielęgnacja szpitalna zmniejszyła się, ponieważ w pobliskiej Nysie powstał nowoczesny szpital. Dlatego siostry zajmowały się głównie prowadzeniem przedszkola , pielęgnacją niemowląt i chorych na gruźlicę, naświetlaniem lampą kwarcową i gimnastyką ortopedyczną. Według danych z roku 1935 pod opieką ambulatoryjną znajdowało się 829, w przedszkolu natomiast było 73 dzieci. placówka została zlikwidowana dnia 31 VIII 1946 roku w związku z ewakuacją sióstr na Zachód.
Wspomniany kościół katolicki pod wezwaniem Nawiedzenia Najświętszej Maryi Panny został zbudowany w 1872 r. Poświęcenie kościoła miało miejsce w drugą niedzielę listopada, czyli 10.11.1872 r. Pierwotnie kościół w Goświnowicach był katolicką gminą kapliczną, do której dojeżdżał proboszcz z pobliskiej Nysy. W 1924 r. została podniesiona do rangi kuracji z własnym proboszczem. Duszpasterzami byli tu od 1921 r. Ks. Kuratus Siegfried Schultheis, a w latach 1939-1945 Ks. Proboszcz Georg Rehnelt. Po II wojnie światowej kościół odbudowano i utworzono parafię Goświnowice.
II WOJNA ŚWIATOWA
Pod koniec II wojny światowej pobliska Nysa stała się twierdzą Stadt und Festung Neisse. Podczas obrony niemieckiej miasto musiało być przygotowane do długotrwałej walki dlatego do początku marca 1945 roku ziemie wokół Nysy, a więc także Goświnowice zostały pocięte dziesiątkami kilometrów okopów, rowów przeciwczołgowych, kilkoma liniami transzei oraz pokryte polami minowymi i zasiekami z drutu kolczastego.
Po wyzwoleniu zastano rozległe zaminowane pola poprzecinane okopami i rowami ciągów drenarskich oraz silnie zdewastowaną glebę. W całej głębokości pasa obronnego ziemię zrugały tysiące bomb oraz pocisków artyleryjskich i przeciwczołgowych (między innymi od uderzenia pociskiem artyleryjskim został częściowo zniszczony kościół ewangelicki). Miny i niewypały uniemożliwiały napływającym osadnikom podjęcie pracy na roli.
Na terenie Nysy i gmin ościennych rozminowaniem terenu zajmował się polski pluton jednostki wojskowej 2697c. Pracowała bardzo intensywnie, gdyż do 4 sierpnia 1945r. usunięto około 3 tysięcy min. Dnia 27 czerwca 1946 r. dowódca jednostki, a także starosta powiatowy, stwierdzili, iż miasto Nysa i teren powiatu, niestety za wyjątkiem gmin Nowaki i Goświnowice, zostały oczyszczone z min, bomb lotniczych i różnego rodzaju amunicji, a więc tym samym są bezpieczne dla ludzi i eksploatacji wg przeznaczenia.
Rozminowywanie wsi Goświnowice przeprowadzono we wrześniu i październiku 1946 roku na podstawie wykazu terenów nierozminowanych. Usuwaniem min i wszelkich materiałów wybuchowych zajęli się saperzy Wojska Polskiego, zwłaszcza 33 Pułk Piechoty w Nysie i Warszawski Pułk Saperów stacjonujący w Brzegu.
W gminie Goświnowice zniszczenia zagród sięgało 30%, a zagród wolnych od zniszczeń było tylko 20%. Razem z gminą Siestrzechowice uznano gminę Goświnowice za najbardziej zdewastowaną.
KSZTAŁTOWANIE SIĘ WŁADZY POLSKIEJ – LUDOWEJ
22 maja 1945 roku wyodrębniono 13 gmin zbiorowych w tym gminę Goświnowice. W jej skład wchodziły wsie Goświnowice, Głębinów i Radzikowice. Do jej głównych zadań administracyjnych państwowej i samorządowej w pierwszych miesiącach po wyzwoleniu należało usunięcie szkód wojennych, uporządkowanie wsi, zapewnienie zaopatrzenia ludności, uruchomienie zakładów użyteczności publicznej i przedsiębiorstw samorządowych oraz usunięcie śladów niemczyzny. Także w maju 1945 roku starosta nyski zaapelował o zagospodarowanie odłogów, zwłaszcza w gminie Goświnowice.
Jeszcze jesienią 1945 roku uruchomiono w Goświnowicach gorzelnię, a w późniejszym okresie także fabrykę domów. 24 października 1946 roku utworzono Gminną Radę Narodową (GRN), której przewodniczącym w sierpniu 1948 roku był Kazimierz Gwiżdż z PPS.
GOŚWINOWICE WITAJĄ !
W KILKU SŁOWACH
Goświnowice są dużą, uprzemysłowioną wsią w Obniżeniu Otmuchowskim w kształcie wielodrożnicy. Goświnowice należą do województwa opolskiego, powiatu nyskiego oraz gminy Nysa. Historycznie wieś leży na Śląsku. Według stanu na 30.06.2015r. w Goświnowicach mieszkało 1298 osób i było to największe sołectwo gminy Nysa.
Wieś usytułowana jest 6 km na północny – zachód od Nysy na płaskowyżu między rzekami Cielnica oraz Nysa Kłodzka (właściwie Jeziorem Nyskim - zaporowym zbiornikiem retencyjnym na Nysie Kłodzkiej). Sama miejscowość jest położona na wysokości 230 m. n.p.m. natomiast najwyższymi wzniesieniami są: Góra Strażnicza - 269 m. n.p.m., oraz Góra Krzyżowa - 257 m. n.p.m.
W latach 1945-54 siedziba gminy Goświnowice. W latach 1975-1998 miejscowość administracyjnie należała do ówczesnego województwa opolskiego, w którego granicach została także po reformie administracyjnej z 1999 r.
NAZWA
Pierwsze wzmianki wskazują, iż nazwa ówczesnej osady to „Goswinni villa”[1], natomiast w XV w. nazywała się „Goswindorf”. Przed I Wojną Światową wioska nazywała się Giesmannsdorf, następnie, już po wojnie nazwa wsi została zmieniona na Friedenthal-Giesmannsdorf. Pierwszy człon nazwy pochodził od hrabiowskiego rodu Friedenthal, który miał wieś w posiadaniu. Natomiast od dnia 19.8.1939 do 1945 wieś nazywała się Großgiesmannsdorf. Po II Wojnie Światowej, już w granicach Polski, na mocy Rozporządzenia Ministrów: Administracji Publicznej i Ziem Odzyskanych z dnia 12 listopada 1946 r. o przywróceniu i ustaleniu urzędowych nazw miejscowości (M.P. 1946 nr 142 poz. 262) nazwę Großgiesmannsdorf zamieniono na Goświnowice.
DEMOGRAFIA
1784r. - 151 mieszkańców, 22 sioła (gospodarstwa)
1845r. - 300 mieszkańców (7 ewangelików), 39 domostw
1895r. - 1212 mieszkańców (157 ewangelików), 77 domostw, 308 rodzin
1933r. – 1180 mieszkańców[2]
1939r. - 1202 mieszkańców, 352 rodziny[3]
2007r. – 1387 mieszkańców
2012r. – 1337 mieszkańców
2015r. - 1298 mieszkańców
OD AUTORÓW STRONY INTERNETOWEJ
Bardzo cieszymy się z Państwa obecności na stronie internetowej miejsowości Goświnowice. Mamy nadzieje, że przypadnie ona Państwu do gustu i będą ją często odwiedzać. Stonę, choć budowaną już od kilku lat, wciąż ciężko uznać za skończoną. Autorzy mogą zapewnić, iż dokładają wszelkiej staranności aby ich treść była jak najlepsza, natomiast nie mogą zapewnić, że wszystkie artykułu są całkowicie merytorycznie poprawne, co wynika z różnych względów.
Jeżeli posiadają Państwo ciekawe informacje i materiały dotyczące Goświnowic, bardzo prosimy o kontakt aby mogły one ujrzeć światło dzienne na łamach naszej strony.
Witryna od stycznia 2017 roku jest oparta na modułach, dzięki ktorym jest ona skalowana na urządzenia mobilne, natomiast wszelkie rozszerzenia przeglądarek mogą wpływać na jej układ i go zaburzać. Wszelkie sugestie mile widziane.
[1] H. Markgraf, J. W. Schulte: Codex Diplomaticus Silesiae T.14 Liber Fundationis Episcopatus Vratislaviensis. Breslau: Josef Max & Comp., 1889 r.
[2] http://geschichte-on-demand.de/neisse.html (stan odnośnika 18.11.2015r.)
[3] http://geschichte-on-demand.de/neisse.html (stan odnośnika 18.11.2015r.)
SOŁTYS
Aktualnym sołtysem jest Pan Damian Kwiatkowski
RADA SOŁECKA:
- Ewa Janos
- Marta Lachowicz
- Leszek Łukasiewicz
- Marcin Szostek
- Krzysztof Krzyżanowski
Przewodniczącym rady sołeckiej jest Pan Marcin Szostek.
DANE KONTAKTOWE
Jeżeli mają państwo jakieś uwagi bądź sugestie, lub chcą się z nami skontaktować bardzo prosimy o kontakt mailowy na adres widoczny poniżej.
/adres należy wpisać ręcznie; gdzie (at) to @/